| 7 DE
MARÇ
DE 2009 |
L'ISTÒRIA
D'AQUELA MATINADA |
L'istòria tragica d'aquela
matinada junhenca de 1944 comença plan d'ora. Mentre las tropas aliadas
preparavan lo desbarcament en Normandia qu'anava tresmudar lo cors de
la guèrra pus murtrièra de l'umanitat, Jòrdi Guingoin e lo malhum
lemosin de la
Resisténcia — lo mai nombrós emai actiu de la zòna ocupada,— s'ocupavan
de retardar la pojada precipitada dels alemands cap a las plajas del
nòrd-oèst de França. Emboscadas, sabotatges, atemptats, raubatòris,
assassinats... i aviá pas res per arrestar la determinacion d'aqueles
maquisards que o avián tot abandonat per se riscar la vida — e la de la
familha,— al nom de la libertat e de l'amistat entre los pòbles. Per çò
qu'es de ieu, aquela minoritat de la populacion — ja que los tres
quarts
del monde se daissavan tòrcer e d'autres collaboravan a bèles uèlhs
vesents o pas amb l'envasidor nazi,— merita fòrça mai que lo pauc de
gratitud que recep de la part de París. Cada còp que sosqui d'eles, me
pòrta pena mas pr'aquò tanben m'enorgulhissi qu'alara meteis qu'Euròpa
perdiá l'orèmus a causa de la foliá d'un supremacista de la raça ariana
e de l'inchalhença de l'ensemble dels politicaires de l'epòca, angleses
e francimands en tèsta, sobrava una mica de coratge en cò d'una ponhada
d'òmes e de femnas per se quilhar al perilh de son existéncia en drech
d'una armada. Se i aviá mai un país a defendre, mai una tèrra a salvar,
quantes ara se bolegarián pel ben de totes?
| 6 DE
MARÇ
DE 2009 |
VIÈLH
COMA UN CAMIN |
Benlèu
que o avètz ja marcat — o senon vo'n assabenti,— mas me soi mes a
filmar amb la camèra al ponh qualques unas de las ciutats que
considèri coma las pus polidas que i a en Occitània. Bon, soi al fil
que ni per èsser dels mai onorables aquel projècte es condemnat
tre començar a finir pas jamai. Cossí que siá, cresi qu'es pas
perque quicòm pareis inutil que o cal pas far! Aital es qu'enregistrèri
mas caminadas en Provença, aicí en Roergue emai en Lemosin. Res
d'extraordinari ni de revolucionari dins mon biais d'immortalizar
aquelas scènas de la vida vidanta d'un torista: ai pas la pretencion
d'emular los cineastas d'Hollywood. A l'encontrari, çò que vòli es de
donar, o mai exactament de prestar mos uèlhs als qu'aquò li interèssa
de
passejar lo nòstre país subrebèl. Sens cap de comentaris, lo son de mon
buf pòrta lo bruch de mos passes per las carrièras ancianas emai
encantairas que la meuna arma i rèsta. L'idèa me'n venguèt a
l'escasença de mon viatge en Provença ont aviái pas botat pè per un
vintenat d'ans. Encara que siá plan estacat als remembres, ja
me pesa lo temps que se'n va e per consequent es ben contra ieu
qu'oblidi
de qué semblan los luòcs d'autrescòps que tant carissi. L'adagi pretend
qu'uèlhs non veson, còr non dòl. Ça que la, tanpauc se ditz pas: "vièlh
coma un camin"?
| 5 DE
MARÇ
DE 2009 |
RETORN
AL PONCH ZÈRO |
Ja
qu'aviái qualques jorns de
liures, ne profechèri per anar al meu car Lemosin, lo país ont nasquèri
e visquèri las primièras tretze annadas de mon enfància. Tanben voliái
tornar visitar lo vilatge martir d'Orador de Glana qu'un destacament de
cent cinquanta soldats nazis del segond regiment blindat SS comandat
pel sosluòctenent Heinz Barth i maselèt la populacion tota, es a dire
sièis cents quaranta dos civils innocents. La darrièra vegada que lai
m'avián menat, cal precisar qu'èri ben petiòt — cresi que s'intrava pas
pel musèu, se tant es qu'èra ja bastit,— mas me soveni plan de
l'impression que te pren al veire aquelas roïnas encara plenas de vidas
acabadas tragicament dins lo sang e l'òdi gratuit. Es quicòm de
terrible, çò qu'òm pòt far de mal per una ideologia supremacista.
Probable qu'èra pas la primièra fes e que n'i aurà d'autras de pièger,
ça que la me demandi çò qu'empusa l'arma umana a s'avilir coma aquò que
los quites animals son pas tan crudèls. A mon vejaire, o sauprem pas
jamai. Cossí que siá, la rèsta de l'après-miègjorn, la passèri dins la
bona vila de Rechoard que coneissi coma ma pòcha. Cada còp que ne
camini las ruas estrechas, son tot un fum de remembranças que
m'emplenan lo cap: l'escòla ont petèri la gola a un camarada de classa
o lai ont me fasián lo catequisme o mai lo cafè que lo paure mon papeta
i jogava al terciat... Proust aviá pas qu'una magdalena: l'astruc de
ieu ai una
ciutat entièra!