Darrièr jorn en Brasil. Mon avion s'envòla a 18h35 de l'aeropòrt de Guarulhos. I me cal èsser tres oras a l'avança per la validacion del bilhet electronic e l'enregistrament dels bagatges. Demòri pel segond còp a l'otèl Formule1 de l'avenida 9 de Julho, qu'es gaireben perpendiculara a la Paulista. En fàcia, i a un estanguet plan tipic que lai te fan los chucs a la demanda amb fruchas frescas e te servisson lo cafè ja doç. Ne profièchi per me manjar una "coxinha", qu'es un pastisson panat de talhons de cuèissa de polet e de catupiry, lo formatge liquid per excelléncia del país, que la recèpta n'es un secret plan gardat. La cosina locala es deliciosa e tot ben que siá papador, ai pas pres un grama. Mièlhs encara: me soi alindat! Es qu'al contrari de çò que fan en Euròpa, aicí te botan pas de sucre e de produches quimics de pertot. Las vacas pàisson que lo lach aja de sabor. Aquel repais me costèt pas que cinc reals e dètz e suls vint que li balhèri, lo patron me'n rendèt quinze. Deu pas èsser a qualques centims prèp. Aquò tanben m'arribèt al supermercat. A las onze, rencontri Daiane a la plaça da Sé, davant la catedrala. Nos endevenèm fòrça plan. Avèm lo meteis sens de l'umor. Me fa visitar d'endreches de la vila qu'encara coneissiái pas e m'explica çò qu'en sap: una guida toristica res que per ieu! Vertat es que la vida, lo còr e la bravetat d'aquí me van mancar. La "saudade", la languison d'eles, es ara la mia. Mercés a totas e totes...

Darrièr jorn a Guará. Me lèvi d'ora. Preni un cafè. Puèi un autre. Dora, la grand, es a lavar los gossets. Son d'aqueles qu'agradan al femnum que cabon dins lo saqueton. Soi ieu que pencheni la Marie al sortir del banh. Se daissa far. Warley me convida pel tresen esprèsso mentre Beth me para lo pastís de piòta e lo pan qu'aquí li dison de francés. Me cal manjar que vau pas arribar qu'aprèp dinnar a Sampa. Lara es ja a l'escòla. Lyssa es encara pus luènh. Me seràn de manca lo monde aqueste. Ièr al ser encontrèri qualqu'una de brava , Míriam, qu'es pecat que nos podèm pas conéisser mai. Ni Orkut ni MSN valon pas lo contacte uman. Ça que la, res es pas fach per durar, subretot çò melhor! Son cent cinquanta minutas de trajècte fins a la gara rotièra del Tietê. A las sièis, a l'intrada principala de l'Usp, l'universitat pus bèla de la vila, ai rendètz-vos amb una amiga mia: se sona Daiane e parla lo francés sens cap d'accent ni de fauta gramaticala. E çò mai impressionant es que lo comencèt d'aprene i a sonque dos ans e qu'es pas jamai sortida del quite país. D'intelligéncia pura. Me presenta sa bona amiga Priscila, qu'atanben tressap la lenga de Molière. Coma ai talent, me crompa un entrepan de tapiòca al polet e un chuc de frucha de la passion amb lach. Puèi me demandan se vòli anar amb elas en classa d'estadistica. Soscrivi a l'idèa que serà mon primièr cors en portugués. Aimi çò novèl. Deman nos veirem tornamai.

18 D'AGOST DE 2008

CARN DE CROCODIL

Mmm... Aquí lo primièr mot que me ven al tornar soscar del repais d'uèi miègjorn. A trenta minutas de Guará per l'autorota, i a un restaurant extraordinari que lai cosinan quin tipe de carn que siá, de l'estruci al pòrc espin, de la granhòta al caiman negre. Es d'aqueste qu'ai manjat. Los jacarès son abalits al Pantanal e aprèp unes meses, quand mesuran mai o mens un mètre e que la popa n'es coma cal, los envian de pertot ont i a de monde que coma ieu li agrada de provar de causas diferentas. La proprietària del luòc es una joventa de las bravas que sa menina es francesa. Especialament per ieu, ja que sabiá qu'aquò m'èra novèl, preparèt las cuèissas e la coa de l'animal de biais que la sabor ne demorèsse intacta. Aital daissèt lo molonet de ris, de la color de l'ebèn coma enlai creis, al centre de la sièta amb sièis mitats de tomatetas e quatre talhons de pastenaga. Aital tanpauc faguèt la salsa de maracojà, la fruta de la passion, que sovent servisson per acompanhament. Mon amic, qu'aviá paur, aimèt mai de m'agachar e de prene de fòtos. Comencèri per un tròç de l'apendix caudal: a l'aspècte del polet, es molet coma de granolha e se fond dins la boca coma de salmon. Lo gost n'es orgasmic e l'odor es bona, docinèla. Es pas de cuèr aquel afar! Los muscles de las cambas de darrièr tròban mai a venason, çò qu'a per efièch de redoblar lo plaser. Mas amb un platat d'aqueles, se l'estomac vos pesa, probable que lo còr vos vòla ja! 

17 D'AGOST DE 2008

OIE GENTE!

I a una emission a la television brasilièra que coneissiái pas que la lancèron vint-e-un meses aprèp mon darrièr sejorn lai: se sona "Pânico na TV" e devi dire que pòrta plan son nom. Cresi qu'a las autoritats de censura parisencas li agradariá pas fòrça mas a ieu me plai de constatar qu'existisson de païses que la libertat de premsa e de ton significa quicòm. Soi pas a pretendre que los amics de la presentatritz Sabrina Sato, mescla explosiva de Liban, de França e de Japon, an lo quocient intellectual de prèmis Nobel mas çò que sabon far, o fan mai que ben, e aquò's de nos crebar la pèl de rire amb de jòcs, d'intervistas e de scènas totes pus inversemblables los uns que los autres. Se travestisson, se trufan d'eles meteisses e del monde, daissan la dignitat e la vergonha pel costat e quitan pas de passar los limits pel plaser d'un public de mai en mai nombrós. Es qu'a l'ora aquesta del politicament corrècte e de la pensada unica, de calvets fasent bòla per una competicion de tombar d'uòus, un combat de fruchas de la fraga a la coja melona, temptar d'encastrar d'estelas e de cubs de plastic dins aquela ronfla mainatgenca a bòrd d'una veitura que desarrapa a granda corsa, traversar lo centre-vila amb aquel femnàs qu'a sèt quilos de silicòna dins las tetas o mai mandar un òme amb tres dents e mens encara d'educacion gaimantejar de modèls de mòda e d'erotisme a una fèsta mondana... son coma una bufada d'oxigèn dins una societat subreconscientizada.

16 D'AGOST DE 2008

LA MÒRGA DE VASSOURAS

A Vassouras, i a paucas causas: entre elas, una anciana gara, una plaça centrala en penda amb un grífol al mièg, una glèisa e una cambra municipala classadas, un musèu, una universitat de medecina, de carrièras caladas e l'apartament de mon amiga que lai estuda. Pareis bèlcòp mas en realitat se'n fa viste lo torn. Çò que i ai trobat de mai interessant es lo departament de la facultat que li dison "o anatómico", qu'es un ensemble de salas mortuàrias, una mena de mòrga, colleccion macabra de tròces d'esquelets umans e animals; d'avortons e de nadons difòrmes e mostroses servats dins de bocals; de braces, de mans, de cambas, de pès, de caps, de còsses desmembrats; de vaginas tras qu'escartadas e despeçadas; de cervèls, de muscles, d'uèlhs, de palmons, d'estomacs e maitas viscèras... que la populaça quita pas de provesir a l'elèit scientific e social del país. Es plan curiós de veire que lo còr d'aqueles cadavres sens gessa dignitat torna gaireben batre quand l'agach se pausa sus las vergonhas. D'autres desconeguts espèran pacientament d'èsser dissecats dins de banhs d'aiga e de formòl ont van demorar entre uèch mesadas e quatre annadas en foncion de sa talha e de son futur emplec. Lo responsable explica qu'al començament li foguèt de mal manjar e dormir. Quò s'encapa pro. Cossí que siá, profechèri quela mesa en boca per provar una especialitat locala deliciosa: la pizza de chocolat! La mòrt me destalenta pas.

15 D'AGOST DE 2008

LO PARATY SUS TÈRRA

Paraty es una vila de l'Estat del Rio de Janeiro que fa partida del patrimòni istoric e cultural de Brasil, ja qu'es un ancian pòrt colonial portugués que d'esclaus lo bastiguèron. Tant val dire per exemple que cap de veitura o de mòto i son pas admesas que sas ruas son caladas amb una molonada de pèiras d'environ quatre poces de costat, caduna d'elas ficada dins lo sòl per un parelh de mans africanas. Los ostals, del pus pur estil lusitanian d'aquel temps, tanben foguèron construits sens vergonha amb lo buf e la susor d'òmes raubats a son país per d'autres òmes qu'èran los micuts del seu pròpri. A la marèa nauta, quand lo nivèl de l'ocean puja, l'aiga s'escampa per las carrièras e los artistas d'enlai s'afanan de sortir pincèls e cavalets per immortalizar las paucas oras qu'una ciutat pichona de l'America del Sud sembla una segonda Venècia. Los restaurants i servisson de peis e de frutas de mar e mentre fasètz bona vida, s'encapita que lo quite cosinièr venga e musiqueje d'aires populars que vos fan oblidar lo relent desagradiu de la mangròva prèpa. M'es de fèr mas lo paradís sus tèrra existís pas que dins los libres! A, vos ai pas encara contat çò melhor de tot aquò: lo viatge. D'a Guará, a la fin de la rota nacionala, just abans d'arribar a destinacion, vos cal trauchar dotze quilomètres d'una mena de selva per un camin de travèrsa, una vièlha dralha rascanhosa e traucada de fa cinc sègles que lo primièr cambi sol i tanh. L'eldorado passa per l'infèrn...

14 D'AGOST DE 2008

TIETÊ-GUARÁ

Uèi soi fòrça fatigat. Me desendormiguèri a primalba, a las sièis e mièja, per poder prene lo carri de retorn qu'encara que n'i aja un que se n'ane cada ora, voliái i èsser abans miègjorn. Aguèri pas manco léser de me cunhar un cafè dins lo trauc de la boca! Cossí que siá, las navetas interurbanas son la solucion mai adaptada a la vida d'aquí. Son rapidas, seguras e bon mercat. D'en contrari, lo tren lo fan servir sonque pel carreg de las merças. Per crompar un bilhet, cal tanben completar una ficha d'admission que i se bota son nom, sa signatura e mai lo numèro de la carta d'identitat, o del passapòrt pels estrangièrs coma ieu. Al solide, i se dintra pas coma al primièr molin vengut! São Paulo pòt semblar pro desorganizada pels de fòra mas vertat es que ten son òrdre pròpri, tant i a que i me soi pas jamai perdut. Las linhas de mètro son de bon encapar, los autobusses van de pertot e quand seriatz desaviat, lo monde se fan gaug de vos endralhar. Cresi que mai d'un europèu deveriá far d'estagis de polidesa en Brasil. Quitèri la gara rotièra del Tietê mentre la vila grossassa èra ja tornada venir plena de bruch e de rambalh. A l'arribar a Guará, qu'es pus de cent còps mens poblada, me falguèt telefonar als parents de mon amiga per que me venguèssen quèrre. Foguèt malaisit de o capitar que los indicatius càmbian d'una ciutat a l'autra e mai fa pas sempre mestièr de los picar. Es una question d'abitud e de paciéncia.

13 D'AGOST DE 2008

L'AVENIDA PAULISTA

Per qual sap pas çò que movimentat vòl dire, l'avenida Paulista deu èsser l'exemple ultim. Es lo parangon del carrieràs boleguet e tarabastós, que lo còr de la metropòli brasilièra i fa tifa-tifa coma enlòc mai. Fasiá ja sièis annadas e mièja qu'aviái pas pompits sos trepadors populoses ont la màger part de las raças qu'aquesta tèrra pòrta se crosan en n'inventant d'ineditas. Segon çò pauc que sabi sus la natura umana, cresi pasmens que de còps supera carradament los tractats de filosofia sociala pus fastigoses. Sufís de veire aquela mescla tant armoniosa coma fòla de traches asiatics, africans, indigènas e mai dels quatre cantons d'Euròpa, per se'n mainar: l'anciana colonia portuguesa a capitat ont i a bèl brieu que lo pretendut multiculturalisme dels tals de París, Londres o Nòva York a fracassat. Lo racisme i a pas luòc d'èsser que totes son mestisses, dels blancs als negres, dels jaunes als roges. Aquí perqué lai me sentissi a ma plaça. Sul pic de sèt oras, ai rescontrada una autra amiga mia que m'a faches descobrir d'endreches que coneissiái pas encara, coma la subrebèla Livraria Cultura que bastiguèron en compde d'un cinema e que per aquò sèc la penda de la sala de projeccion. Una pròva de mai de l'interès de la vila per las arts e la literatura. Puèi, qué de melhor que de libres e la companhiá de qualqu'una de sofisticada quand se bevichona un veiràs de mate fresc amb de siròp natural de güaranà e frucha de la passion?

12 D'AGOST DE 2008

LO PIJAMA

Títol estranh, pas verai? Se vos disi qu'aquí dormisson totes de pijama, segur que serà de mièlhs comprene. Per ieu que passi la nuèch en camisòta e calçon l'ivèrn e sovent nud d'estiu, de saber que los quites brasilians, eles que la tèrra entièra li dison los mascles pus sèxis, pòrtan encara aquel rafatum dels darrièrs dos sègles, me fa plan rire, especialament quand vesi que lo paire de mon amiga n'a de cada color e mai de cada mena, d'espesses per la mòrta sason, d'autres leugièrs per la polida, d'amb pòchas, de sens, de per calandrejar, de per se desentristar... Tota una colleccion! M'escacalassi cada còp que l'agachi davalar l'escalièr lo matin. Ja qu'el cordura e bròda, figuratz-vos qu'ai de qué lo far cagar quand parla de me copar lo coeton! Puèi, i sembla pas d'aver d'atge ni de sèxe per se vestir de palhassa: joves e vièlhs, òmes e femnas o fan sens se maldobtar qu'en Euròpa, la mòda moriguèt pauc de temps aprèp la guèrra. Cossí far? Lo país qu'a democratizat l'estring de plaja e los pantalons de talha bassa es tanben lo qu'a freg al lièch! Res que d'imaginar Gisele Bündchen aital abilhada la rend fòrça mens irresistibla. Me demandi se d'autres païses vivon totjorn al millenari passat e se los vint-e-cinc degràs d'aquesta agostada justifican la demolicion d'un mite. Ara que sabon, me'n vòlon crompar un mas diguèri que val mai me talhar lo pel que m'obligar de m'engimbrar d'aquela sòrta! I a de limits a l'escambi cultural, non?

11 D'AGOST DE 2008

LO COETON

Uèi es la fèsta dels paires e de familha, n'i a de pertot! Lo repais a pas res a veire amb çò qu'òm a costuma de far en Euròpa: levat lo ris e los favons, tot es estat crompat al masèl e al restaurant d'aicí prèp. Los platats de carn son de polet, de pòrc e de buòu; e tanben de salsas, de farina e de fruchas exoticas que sempre me desoblidi de sos noms indigènas. Lo sicut del jorn es mon coeton que los daissa plan divertits. La grand ditz que los òmes son tenguts d'èsser pelcorts que sens aquò semblan tapetas. Lo paire, Warley, lo me vòl copar net mas de preferéncia, quand serai a dormir! Rai, çò melhor es qu'ont qu'ane, mon podarèl imanta l'atencion dels brasilièrs e majament del sèxe opausat, qu'al solide an pas gaire l'abitud de veire de quicomets d'aqueles. Pasmens, l'agach fa l'atrach e nos risèm pro de las "mocinhas" que ne gardan la mitat e viran lo cap tanlèu que crosi son vistal. Es un plaser dels bons, vos disi! Mas cresètz que maldespièch de mon desart, ja sabon que soi fòrapaís? È ben, vos enganatz! Me demandèron lo camin, a ieu que soi blanquinèl, rossèl e dels uèlhs blaus e qu'ai un palmièr sul suc! M'agradan lo monde aquí: son convidoses, joioses, simples, bèls. Quand dintras endacòm, te prenon pas per un pistolet o mai una vaca lachièra. Quand aital pòdon, te fan servici mas jamai te fan pas mesprètz. Sas rotas son traucadas, sas parets pintadas, sas escòlas valon pas un pifre mas encara sabon viure. Per viure...

10 D'AGOST DE 2008

LA FÈSTA BALADOIRA

Contunham d'èsser un pauc geinats en preséncia de l'autre. Non pas que i aja anguila jos ròc, mas nos coneissèm tan plan que sèm coma entrepreses, longuièrs, trantalhants. Es de petar un cercle: avèm esperadas tres annadas per se veire e quand i sèm enfin, plantam un chut! Cossí que siá, seguèm sos parents a l'Hípica, qu'es lo club mondan de Guaratinguetá, qu'aqueste ser i van far un bal per la fèsta dels paires qu'en Brasil es ara. Nos acompanha l'amiguet de Lyssa, Xande, qu'es un dròlle timid e finàs de dos ans son cabdèt. Las fòtos, las pren ela que li agrada de o far. Dins totas las posicions, dins totes los cantons, amb ela, sens ela, s'assegura qu'aquel dia nos demòre al cap pel restant de la vida. Vèrs mièjanuèch, i tornam: la sala es plena coma un buc de baladors e ieu qu'aimi pas de dançar, quand vesi que la musica es tan bona coma lo filham es beròi, daissi mas inibicions pel costat e me ronci sus la pista. Cal dire que dempuèi lo bufet, ai destriada una jovenèla enfachinaira e que ja qu'ela tanben m'a notat, nos cal pas pus que trobar l'escampa de plantar de clavèls. Es una pelrosseta del morron tesselat, que ça que la son aire indenegablament brasilièr li balha una gràcia sens pariva. Fau ieu lo primièr pas e la salsa pren de seguida entre nosautres. La rèsta regarda pas degun. A las quatre, lo monde se'n van. La bièrra fa son efièch: avisi lo galustron que s'es pas galant amb sa mistòia, li peti lo nas e mai las dents de davant! 

9 D'AGOST DE 2008

L'ENCONTRE

D'aqueste matin me'n vau sovenir la vida tota: fin finala ma sorreta virtuala e ieu nos anam veire a de bonas! Ara que se ganhèt lo diplòma per integrar la facultat de medecina, demòra a Vassouras, prèp de Rio de Janeiro, tant val dire a doas oras e mièja d'autostrada de Guará, que lai abita la rèsta de sa familha. Ja qu'es la sola via rotièra entre São Paulo e la primièra capitala de Brasil, lo rotlament i es mai que franc e los pedons que travèrsan davant las veituras, ajudan pas gaire a lo far mens fòl. Ansi qu'ansi, nos tanquèrem en camin per li crompar un pof dels grandasses e de segur, de la color qu'agrada a las joventas de son temps: ròsa! Coma los arabs al mercat, las gents d'aquí an aquela tissa de mercandejar lo mendre afar e ja qu'aquò ten pus del jòc tradicional que de la necièra comerciala, i se cal plegar amb gaug, al nom d'un interès cultural sobeiran que los estrangièrs e los europèus en particular se rendon pas totjorn compte de son importància. Arribèrem. Dintrèri lo darrièr dins l'apartament de Lyssa, per daissar sos parents aver la primor de sas emocions, e puèi nasegèri. Fa mai de tres ans que nos coneissèm, que partejam nòstras jòias e penas, e vaquí que d'ausida la distància nos separa pas pus. Nos sorisèm, nos abraçam e sabèm pas tròp qué motir. Es una pita garça, de manjar de potons, e çò que mai me suspren es sa votz, qu'es doça e narreja. Sèm tant espantats e contents de nos veire qu'un defugís l'ulhada de l'autra.

8 D'AGOST DE 2008

I SOI!

Dins l'avion de Charles-de-Gaulle a Francfòrt, èri segut prèp d'un parelh de francimands amb tres dròlles. La femna, qu'èra de blòda, parlava fòrça e subretot amb las mans, çò que ja que se depila pas las aissèlas, me faguèt gaireben venir lo vòmit. D'aquela borra negrassa, cresi que n'aviá pro per li far una escarpa per l'invèrn! Aürosament, lo vòl foguèt plan brèu e la polida Alemanha me venguèt salvar. Me calguèt pasmens esperar unas tres oradas abans de partir amb l'autre Airbus. Es que levat la demòra prevista, un problèma tecnic, quicòm de veire amb lo sistèma idraulic del tren d'aterrissatge, nos retardèt d'una orassa. Mas volètz saber? M'en fotiái ben que Dieu èra de mon costat. Non solament la grèva de la Lufthansa s'acabèt a temps per que m'enanèssi mas tanben, d'aqueste còp èri plaçat tòcatòca de doas napolitanas fòrça bonicas: Anna e Antonia. Cossí far? La vida es bèla, pas verai? Son de Salerno, dins lo Miègjorn, e van a Rio de Janeiro passar tres sematnadas. Pendent lo viatge, nos divertiguèrem pro. De segur, parlèrem de fotbòl e de la Màfia, mas atanplan de tot un fum d'autras causas pus personalas. E puèi que parlan pas ni anglés ni portugués, me foguèt de besonh de sortir mon italian una mica rovilhat de sa bóstia poscosa. Bon, nos comprenguèrem e los sorires e los gèstes faguèron la rèsta. Arribèrem endarrierats a São Paulo e combinèrem de s'encontrar d'aquí pauc. Òsca per las vacanças!

7 D'AGOST DE 2008

L'ORA DE S'ENANAR

Aquò i es: me'n vau enfin! Me desrevelhèri plan d'ora uèi per mancar pas lo tren de París. Caminèri a la gara de Rodés amb la mia valisa pichona que dedins i a pas gaire que l'estricte minímum. Sempre viatgi leugièr, per far cort. Es al mens una bona causa que m'ensenhèron al servici militar mas vòl pas dire que preni pas que d'ala! Al contrari, ai tot plen de vestits per cada jorn de la setmana, lo necessari de teleta e de rasatge complet, lo telefonet, l'aparelh de fòto, l'ordinator portable e de libres, en lenga d'òc de segur! Un es de l'indefugible Joan Bodon qu'es tostemps de bon legir e l'autre es de Ferran Delèris: se sona "Los Crocants de Roergue" e conta l'istòria fictiva d'una familha de païsans avaironeses amb per fons lo combat vertadièr dels tals de Joan Petit, Laforca e Lapalha contra los abuses financièrs dels foncionaris del rei de França al país nòstre al sègle dètz-e-seten. Lo trajècte se debanèt pro ben, malgrat la fatiga e aquela drollassa qu'escotava la musica tròp fòrt e finiguèt per me far lo cap coma una cogorda. M'agradèt de veire los puèges e travèrses d'Occitània mas quand sortiguèrem de Lemosin e que dintrèrem en cò dels francimands, cambièt del tot l'aspècte geografic. Èran pas mai que de planas, de camps fòra vista. Lo país bas per excelléncia. Per ieu, una tèrra sens mont ni val es coma una femna magrinèla, rancicona, estranglada a la tetina. Pas de popas, pas de cuol e pas mai de pel. Una òrra monotonia. Vivament Brasil!

DE CÒR E D'ÒC PER LYSSA, LARA, ELIZABETH E WARLEY

6 D'AGOST DE 2008

IN YOUR DREAMS!

De còps que i a, m'arriba aquel afar extraordinari: sòmii. Me lèvi lo matin amb lo cap encara plen dels imatges de la nuèch. Vesi de scènas, de personatges, me vesi ieu bolegant al mièg de tot aquò coma s'èri enquicòm que i ai sempre viscut. Coneissi lo monde. Ja sabi çò que me cal dire e mai los mots qu'espèran entendre. Los escoti contar sas causetas. Los agachi far çò que lor plai. D'un cèrt biais, es una sòrta de pèça de teatre que la fin n'es un secret. M'amagui dins un canton, dobrissi pas la boca e me tanqui pas los uèlhs. Quand m'adreçan la paraula, respondi. Cadun son torn, coma dins un libre. Las quitas didascalias me son pas estrangièras. Pasmens, malgrat mon mestritge aparent, contraròtli pas res. Soi al meteis temps actor, espectator e victima. Aquel cèl, l'ai mirat en qualque part. Aquela frasa, l'ai ausida una fes. E subte, a l'imprevist, ma votz es pas pus la mia. Mos pòts se mòvon solets. M'entravi la lenga. Una replica m'escapa, puèi una autra e mai una. Alavetz me fal improvisar, far mina d'èsser pas susprés e contunhar de declamar la rèsta de mon tèxt per que lo public i se pèrda pas. A, mas lo public tanplan soi ieu! Al sortir de la representacion, me vau liurar mas primièras impressions, m'explicar çò qu'ai pas sasit, me refrescar la memòria. Me vau picar de las mans. Benlèu. Me demandarai perqué l'escalièr pujava a la luna, perqué lo caval quequejava, perqué me soi desrevelhat. Perqué ja soi a doblidar...

5 D'AGOST DE 2008

ESCOTAR ES COTAR

Se i a quicòm que me fa venir lo fotre, es ben que m'aujan pas. Aital se coneisson los amics dels autres, los bons de la rèsta, los umans del monde. Quand parlas a qualqu'un que te respond coma una maquina, que tarda e s'interèssa pas, que cèrca pas gaire de despartir tos sentiments mas que te vòl far encapar los seus, tant val s'espandir a la paret. Non es la basa mesma de la conversacion de dialogar? Sens aurelha a la posita, la boca a pas cap de rason d'èsser. Aquí perqué cresi que la fisança se merita. Comença amb lo respècte e l'atencion. Quand defauta un d'aquestes, i pòt pas aver d'escambi vertadièr. La distància e l'indiferéncia an pas jamai unit las armas. L'empatia si. Escotar es cotar. Es a dire qu'entendre es ajudar, que temptar de se metre a la plaça de son vis-a-vis es li prene la man, caminar dins lo meteis sens qu'el en li servir de compés. Soi d'aqueles qu'a son vejaire l'equilibri se capita pas solet mas amassa. Es pas justament per aquò qu'òm a doas cambas, per que la primièra compense la casuda de la segonda? Tot sota la capa del solelh es un balanç de fòrças: sempre la natura rend las tornas. La vida tanben. Fins ara, me'n soi pro mainat. Mon còr es coma un nivolet ont cabon pauques àngels. La fe qu'embessona nòstras consciéncias es una mena de fil d'aur, preciós e copadís a l'encòp. Es pas fach per resistir a la traïson. Qual tomba del niblasson meu i pujarà pas pus. Soi onèst e o vau demorar, quin que siá lo prètz de pagar.

4 D'AGOST DE 2008

LOS JÒCS OLIMPICS ANTICS

A l'ora que mai de dètz mila atlètas venguts d'unes dos cents païses se preparan per doas setmanadas d'una intensa competicion que sacrarà tant d'eròis coma de trichaires e pr'amor me'n viri ben dels pòdiums e de las medalhas, me soi interessat als Jòcs de l'Antiquitat. Non pas que me vòli dòler qu'abans èra melhor e qu'ara tot es question de dopatge e de publicitat, ja que los esportius ellenics èran pas qu'esclaus e que los trofèus se los ganhavan los mèstres, mas i a una causa, çò diriá ma grand: cossí volètz comprene lo present se desconeissètz lo passat? Aquò's lo mal de nòstra societat: vesèm pas pus luènh qu'un sàssic enrè, vivèm entre aièr vèspre e deman matin, mens d'un jorn a la fes. Benlèu que nos fa paur, la vertat d'aquela existéncia descabestrada que ten lo monde en respècte. Benlèu tanben que lo cap nos ròda cada còp qu'acabèm de córrer coma lo vent per soscar a las dotzenas de civilizacions qu'an contribuit a la nòstra. Per nautres reis de l'individualisme, l'autre es pas un par: es un rival, un enemic. La solidaritat e la generositat son de taras, de flaquesas. L'istòria val pas lo cort tèrme. Del temps dels grècs doncas, l'internet lo podián pas gaire enebir, mas avián lors quitas règlas: los gimnastas èran nuds, sonque las piusèlas sesián a la tribuna e lo pancraci, mena de lucha liura ultraviolenta, èra disciplina olimpica mentre las arts marcialas mixtas, lo "vale tudo" de Brasil, o son pas. En soma, res de nòu: de pan e de cirques...

En 1948, l'Ònu determinèt qu'un genocidi implica un o mai d'un dels actes que sègon, comeses amb l'idèa de destruire tot o partida d'un grop nacional, etnic, racial o religiós: tuar membres d'aqueste grop; infligir grèvas nafras fisicas o psicologicas als membres d'aqueste grop; impausar volontàriament al grop de condicions de vida tendent a lo destruire tot o mai en partida; prene de mesuras per fin d'empachar las naissenças al dedins d'aqueste grop; o mudar contra lor volontat d'enfants d'aqueste grop cap a un autre grop. I a uèch sègles, França, amb la benediccion del papa, lancèt un atac sagnós contra Occitània qu'a l'encontrari de çò que s'ensenha a l'escòla republicana, èra independenta e mai fasiá flòri soleta. De Besièrs en 1209 a Montsegur gaireben trenta cinc annadas aprèp, los crosats i maselèron de dos cents mila a un milion d'innocents, sens comptar lo femelam forçat, los insomeses torturats e cremats vius, los mòrts desenterrats qu'abrasèron, l'ensemble dels documents administratius, scientifics e literaris carbonizats, las tèrras sasidas... lo gèrme d'una exterminacion que s'anava contunhar amb la colonizacion de Dalfinat, de Lemosin, de Gasconha, de Provença e fin finala d'Auvèrnhe, l'enebicion de la lenga mondina, lo mite revisionista de Gàllia, l'avergonhament d'aqueles d'aquí e l'infamant Article II de la Constitucion. Res qu'un genocidi a triple títol. Ja sabi qu'un dia vencerà la vertat istorica. Tiò, mas quora?

1ÈR D'AGOST DE 2008

LO DOTZE MILEN JORN

Dotze mila... Dotze mila! Quina coïncidéncia! Quina escasença! Es per extraordinari que veni de descobrir qu'auèi son ric-a-ric dotze mila dias que soi nascut. Ni mai ni mens. Intrèri las doas datas sus aquel site e lo programa me'n calculèt la diferéncia: tombèri de cuol al veire la resulta. Tant exacta, tant estonanta, tan perfiècha. S'o sabètz pas encara, dotze èra lo maxímum que se podiá comptar amb los dets d'una sola man, dins lo sistèma dels ancians mesopotamians. Aquí perqué i a dotze meses dins l'annada, dotze oras dins la jornada, dotze signes zodiacals, dotze estelas al drapèu europèu, dotze pometas d'aur a la crotz occitana, dotze apòstols, dotze trabalhs d'Ercule, dotze poces dins un pè e dotze onças dins una liura en Anglatèrra... e perqué se vendon los uòus a la dotzena e pas per dètz coma ara per ara se fariá per instint. Dotze èra una manada. Amb la poncha del cruca-pesolhs, òm tocava successivament caduna de las tres falanjas de l'auricular, las de l'anular, del major e puèi de l'indèx. Aquò vòl dire que d'una cèrta manièra soi a celebrar un aniversari particular, la primièra manada de ma vida sus tèrra. Sabi pas tròp se la menèri del melhor biais possible, s'es estada exemplara... M'es egal. Tot plan pensat, amb ambedoas mans s'ajava lo nombre de seissanta, que sos emplecs tanben son fòrça. Quand aurai seissanta mila jorns d'existéncia, serem lo 3 de genièr de 2140: aurai mai de 164 ans! D'aquí enlà, qu'ai léser de trobar responsas...